Sociale stabiliteit

Spanning in de samenleving

In onze superdiverse samenleving kunnen verschillen tussen mensen leiden tot spanningen. Soms mondt dat zelfs uit in problemen zoals discriminatie, grensoverschrijdend gedrag of discriminatie. Dan gaat het niet langer om incidenten, maar om structurele problemen die ontstaan door onderlinge verschillen, kansenongelijkheid en elkaar niet meer begrijpen. Dit vraagt om duurzame oplossingen. Movisie werkt vanuit het programma Sociale stabiliteit aan deze oplossingen. In 2024 lag hierbij een focus op het thema polarisatie en op de rol en taak die sociaal professionals hebben bij het voorkomen van polarisatie en grensoverschrijdend gedrag. 

Discriminatie op de werkvloer verminderen

Uiteraard heeft Movisie in 2024 weer hard gewerkt aan het verminderen van discriminatie, met dit jaar een focus op de arbeidsmarkt en het bedrijfsleven.

Onder andere door middel van de publicatie over microagressies op de werkvloer. We agenderen het onderwerp in landelijke media variërend van Jinek tot de Volkskrant. Ook ondersteunen we gemeenten bij de concrete preventie en aanpak ervan. Voor de Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie (NCDR) is een checklist ontwikkeld voor werkgevers om discriminatie effectief te voorkomen en aan te pakken.

Polarisatie

In 2024 is de aandacht voor polarisatie en maatschappelijke onrust explosief gegroeid. En daarmee ook de behoefte aan onderbouwde kennis en tools om hiermee om te gaan.

Movisie ontving vragen van verschillende doelgroepen: sociaal professionals, gemeenten, politieke partijen, maatschappelijke organisaties en overheidsinstellingen. We hebben daarom veel geïnvesteerd in het bundelen en op maat maken van beschikbare onderbouwde kennis en tools voor deze doelgroepen. We sloten nauw aan bij de actualiteit, bijvoorbeeld bij de onrust rond Israël-Palestina. We gaven presentaties, workshops en boden webinars over het thema (online) polarisatie aan. We ontwikkelden de nieuwe online tool Afwegingskader polarisatie. Ook onderzochten we op welke manier sociaal werkers te maken hebben met polariserend gedrag en maatschappelijke onrust, welke rol zij daarbij voor zichzelf zien en wat zij nodig hebben om die rol goed te vervullen. In 2025 zullen we sociaal werkers hiervoor de passende kennis en handelingsperspectief aanreiken. Ten slotte onderzocht Movisie wat werkt bij het creëren van draagvlak voor asielopvang onder de lokale bevolking. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties deed Movisie onderzoek naar de behoefte van gemeenten hierbij.

Straatintimidatie

Twee derde van de jonge vrouwen heeft intimidatie in het openbaar meegemaakt. Dit soort intimidatie heeft vaak een seksuele of seksistische lading.

Het leidt ertoe dat vrouwen en meiden zich minder vrij voelen in de openbare ruimte. In 2024 schreven we een handreiking over het monitoren van de veiligheid van meiden en vrouwen en de impact van het beleid. We organiseerden samen met het programma Regenboogsteden een workshopmiddag in Utrecht, om te zorgen dat straatintimidatiebeleid en regenboogbeleid elkaar aanvullen. Ook werd de Wet seksuele misdrijven ingevoerd die seksuele straatintimidatie strafbaar maakt. Samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid en de VNG informeerden we gemeenten over wat dit voor hen betekent.

Opvang vluchtelingen

Gemeenten dragen veel verantwoordelijkheid als het gaat om het huisvesten en ondersteunen van vluchtelingen.

Zij dragen die verantwoordelijkheid onder steeds groter wordende maatschappelijke druk. De komst van een nieuw kabinet in 2024 met nieuwe, strengere asielmaatregelen draagt hieraan bij. Daarnaast hebben gemeenten te maken met steeds zichtbaardere weerstand, onzekere wet- en regelgeving en grote financiële tekorten. Ze worstelen met afnemend draagvlak voor de opvang van vluchtelingen en de huisvesting van vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Al met al werd de opvang van vluchtelingen in 2024 een urgent thema en juist daarom was het zo belangrijk om hierover onderbouwde kennis te delen. Movisie heeft hier vol op ingezet door deze kennis onder de aandacht te brengen bij politiek en media. We verzamelen en delen kennis over wat werkt als vluchtelingen hun plek zoeken in de samenleving. Zo hebben we in 2024 nieuwe kennis opgedaan rondom de huisvesting voor statushouders die de eerdere publicatie Wat werkt bij het informeren en betrekken van inwoners aanvult. Ook checklist inclusieve communicatie is hierbij waardevol. In 2024 hebben we op verschillende (landelijke) congressen en regionale bijeenkomsten deze kennis gedeeld met relevante partijen zoals gemeenten, ministeries, de VNG en vluchtelingenorganisaties.

Grensoverschrijdend gedrag in de muziekindustrie

Ook in 2024 was het onderwerp grensoverschrijdend gedrag niet te missen. Er was dit jaar vooral veel aandacht voor de rol van omstanders bij grensoverschrijdend gedrag.

Movisie heeft hierover zowel kennis van het gedrag van omstanders als kennis over wat werkt bij discriminatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag en deelde dit op verschillende plekken. In januari 2024 presenteerde Movisie op het Noorderslag festival een onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in de muziekindustrie. De branche is inmiddels aan de slag om dit gedrag te voorkomen en aan te pakken. Gedurende 2024 is verkend hoe sociaal professionals een rol kunnen spelen bij het voorkomen en tegengaan van online grensoverschrijdend gedrag. De toolkit Grenzen op het werk in de zorg ondersteunt leidinggevenden en vertrouwenspersonen sinds maart 2024 bij het duiden en bespreken van grensoverschrijdend gedrag in de zorg. De toolkit is met workshops bij onder andere vakbonden binnen de sector geïntroduceerd.